DOBRA PRAKTYKA W EDUKACJI
Zrealizowana w Szkole Podstawowej im. Janusza Korczaka w Brodach
w klasach ,, 0 – VIII”
„Wirtualny świat – szanse i zagrożenia”
Z początkiem drugiego semestru roku szkolnego 2022/2023 rozpoczęłam realizację działań w ramach dobrej praktyki w edukacji, mającej na celu podniesienie świadomości uczniów i ich rodziców w zakresie szans i zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu. Celem działań w zakresie Dobrej Praktyki było:
- zapoznanie uczniów z zagrożeniami związanymi z Internetem oraz konsekwencjami stosowania cyberprzemocy i sposobami zapobiegania jej oraz radzenia sobie z nią,
- zapoznanie uczniów z korzyściami stosowania alternatywnych form spędzania wolnego czasu,
- poznanie przez uczniów swojego poziomu ryzyka uzależnienia od Internetu,
- rozwijanie empatii wśród uczniów ,
- zachęcanie uczniów do bezpiecznego korzystania z Internetu,
- przygotowanie dla Rodziców poradnika, dotyczącego zagadnienia szans i zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu,
- przygotowanie dla uczniów broszurki ,,Cyberprzemoc”.
W drugim półroczu Roku Szkolnego 2022/2023 odbyły się spotkania indywidualne z uczniami oraz w grupach, a także podczas lekcji wychowawczych, poświęcone szansom i zagrożeniom wynikającym z używania Internetu. Przygotowano ,,Poradnik dla Rodziców” oraz Broszurki, poświęcone zagadnieniom cyberprzemocy. Materiały w każdej klasie rozdano Rodzicom podczas zebrania szkolnego. Nowe technologie są dzisiaj nieodłącznym elementem naszego życia. Często słyszymy wręcz, że „życie przenosi się online”. Wraz z większą ilością czasu spędzanego w sieci, w serwisach społecznościowych przenoszą, a czasem ewoluują zachowania ze świata offline.
Cyberprzemoc (cyberbullying) w przypadku dzieci i młodzieży to najczęściej przemoc rówieśnicza przy użyciu Internetu i telefonów komórkowych. Jest to jedno z poważniejszych i bardziej powszechnych zagrożeń, z jakimi mogą mieć kontakt młodzi internauci, szczególnie w wieku nastoletnim. Takie zachowania są regularne, wymierzone w słabszych, intencjonalne. Cyberprzemoc ma najczęściej formę słowną – pojawia się np. w komentarzach, na memach czy nagraniach wideo. Może też być bardziej zawoalowana: polegać na wykluczeniu z grupy, manipulowaniu czy nienawiązywaniu relacji. Badacze, którzy specjalizują się w tej tematyce stwierdzają, że cyberprzemoc jest inną formą przemocy rówieśniczej (bullying), czyli czegoś, co było znane od pokoleń. Jednak kilka cech powoduje, że w sieci potencjalni agresorzy są bardziej aktywni: są przekonani o anonimowości, działają z ukrycia; mogą spreparować nienawistną treść „na spokojnie”, bez potrzeby reagowania na bieżąco, jak jest np. w przypadku rozmowy osobistej czy wideo; mogą działać w dowolnym czasie, a ofiara nie ma możliwości ucieczki, jak jest w przypadku osobistych kontaktów – jej profil cały czas jest dostępny w sieci.
Ofiarą cyberprzemocy może być każdy: dzieci, młodzież oraz dorośli, czyli tak naprawdę wszyscy użytkownicy Internetu. Najbardziej narażona jest jednak młodsza część społeczeństwa. Wynika to m.in. z dużej ufności oraz ilości czasu, spędzanego przez nią w sieci, szczególnie w mediach społecznościowych. Analogicznie każdy, kto jest online, może być także sprawcą cyberprzemocy.
Przemoc w sieci jest niezwykle niebezpieczna, ponieważ sprawcy często podświadomie oddzielają dwa światy – rzeczywisty i wirtualny. Nie postrzegają krzywdy, jaką czynią drugiej osobie w sieci, jako rzeczywistą szkodę w normalnym życiu. Istotne jest także to, że Internet jest z pozoru anonimowy, więc oprawcy nie obawiają się też konsekwencji swoich czynów.
Ogromne niebezpieczeństwo cyberprzemocy wynika też z szybkości, zasięgu i wszechobecności przesyłanych danych. Ofiara przemocy w sieci nie ma możliwości ucieczki, ponieważ nie wie, kto zobaczy upubliczniane na jej temat dane lub kiedy oprawca znowu będzie ją dręczył. Żyje w ciągłym napięciu psychicznym. Zdarza się, że zrozpaczona ofiara cyberprzemocy podejmuje próby samobójcze. Najpopularniejsze formy cyberprzemocy z nich to: publikowanie poniżających filmów lub zdjęć; publikowanie ośmieszających, wulgarnych, komentarzy i postów; włamania na konta serwisów społecznościowych; podkradanie tożsamości; flood, czyli wiadomościami w komunikatorze, telefonami, SMSami; podszywanie się pod inne osoby; wykluczanie z internetowych społeczności.
Hejt. Pozornie delikatniejszą formą cyberprzemocy jest hejt. Może polegać na umieszczeniu nienawistnego komentarza, obrazka, filmu czy udostępnieniu takiej treści. Hejtu i negatywnych komentarzy jest w sieci tak wiele, że czasem może się wydawać, że tworzy go większość osób korzystających z sieci. Tymczasem z badań wynika, że to zaledwie 5%. Skutki cyberprzemocy. Prześladowanie w Internecie wyrządza ofierze wiele złego. W krótkim czasie po rozpoczęciu prześladowań doznaje ona następujących emocji oraz stanów psychicznych: wstydu i upokorzenia, stygmatyzacji, osamotnienia, rozpaczy, zmiany zachowania, wykluczenia społecznego, problemów emocjonalnych. Po jakimś czasie od pojawienia się pierwszych symptomów cyberprzemocy, u osoby prześladowanej może wystąpić: obniżenie samooceny, depresja oraz stany lękowe. W skrajnych przypadkach taka osoba może nawet targnąć się na własne życie.
Ochrona przed cyberprzemocą. Bezpieczeństwo w sieci jest jednym z najważniejszych wyzwań dla współczesnej cywilizacji informacyjnej. Ważne jest to, aby w porę dostrzec zagrożenie i móc przeciwdziałać jego skutkom. W sprawie bezpieczeństwa dziecka w sieci bardzo ważną rolę odgrywa najbliższe otoczenie dziecka, czyli rodzice oraz nauczyciele. Powinni oni być czujni i pomóc dziecku, kiedy zauważą, że dzieje się z nim coś złego.
Przeciwdziałanie cyberprzemocy. Działania edukacyjne dla najmłodszych, młodzieży, rodziców oraz nauczycieli. Przykładowo, Fundacja Orange uczy, w jaki sposób bezpiecznie korzystać z Internetu oraz poruszać się po świecie online; uświadamianie zasad i etykiety, obowiązującej użytkowników Internetu; interesowanie się tym, co dziecko robi w sieci: na jakie strony wchodzi, z kim rozmawia, jak bardzo angażuje się w kontakty internetowe; przekazywanie informacji o jakichkolwiek przejawach cyberprzemocy do właściwych organów ścigania, w celu identyfikacji i ukarania sprawcy; uwrażliwianie dzieci na inne osoby i ich uczucia; przekazywanie wiedzy na temat przejawów cyberprzemocy i sposobów radzenia sobie z nią; zapisanie dziecku telefonu zaufania, na który może zadzwonić w razie potrzeby: 116 111; dbanie o dobre relacje rówieśnicze oraz obserwacja zachowania uczniów względem siebie w szkole i na wycieczkach.
Cyberprzemoc w Internecie – nie bądź obojętny. Nawet pozornie niewinny żart może być rodzajem cyberprzemocy. Uważajmy na to, co piszemy. Pamiętajmy o tym, że każdy z nas ma swój własny poziom wrażliwości. To, że dla nas jakiś komentarz jest zabawny, nie oznacza, że dla innych nie będzie obraźliwy. Na niektóre formy cyberprzemocy grozi odpowiedzialność karna. W Internecie nic nie ginie (nawet materiały wysyłane jako możliwe do odtworzenia raz np. na Snapchacie). Na przemoc nie wolno odpowiadać tym samym. Jeśli czujesz, że sprawa Cię przerasta, skontaktuj się ze specjalistami lub odpowiednimi służbami. W serwisach społecznościowych wszelkie przejawy cyberprzemocy można zgłosić do administratorów (zgłoś nadużycie). Gdy padasz ofiarą cyberprzemocy, zachowaj dowód: zrób zrzut ekranu, zachowaj SMSy lub wiadomości. Jako świadek cyberprzemocy – reaguj i sprzeciwiaj się. Osób, które w sieci nie hejtują, nie trollują i nie stosują cyberbullyingu jest więcej niż tych, które to robią. Oni po prostu są głośni i starają się zdobyć, jak najwięcej uwagi.
m.in. z dużej ufności oraz ilości czasu, spędzanego przez nią w sieci, szczególnie w mediach społecznościowych. Analogicznie każdy, kto jest online, może być także sprawcą cyberprzemocy.
Przemoc w sieci jest niezwykle niebezpieczna, ponieważ sprawcy często podświadomie oddzielają dwa światy – rzeczywisty i wirtualny. Nie postrzegają krzywdy, jaką czynią drugiej osobie w sieci, jako rzeczywistą szkodę w normalnym życiu. Istotne jest także to, że Internet jest z pozoru anonimowy, więc oprawcy nie obawiają się też konsekwencji swoich czynów.
Ogromne niebezpieczeństwo cyberprzemocy wynika też z szybkości, zasięgu i wszechobecności przesyłanych danych. Ofiara przemocy w sieci nie ma możliwości ucieczki, ponieważ nie wie, kto zobaczy upubliczniane na jej temat dane lub kiedy oprawca znowu będzie ją dręczył. Żyje w ciągłym napięciu psychicznym. Zdarza się, że zrozpaczona ofiara cyberprzemocy podejmuje próby samobójcze. Najpopularniejsze formy cyberprzemocy z nich to: publikowanie poniżających filmów lub zdjęć; publikowanie ośmieszających, wulgarnych, komentarzy i postów; włamania na konta serwisów społecznościowych; podkradanie tożsamości; flood, czyli wiadomościami w komunikatorze, telefonami, SMSami; podszywanie się pod inne osoby; wykluczanie z internetowych społeczności.
Hejt. Pozornie delikatniejszą formą cyberprzemocy jest hejt. Może polegać na umieszczeniu nienawistnego komentarza, obrazka, filmu czy udostępnieniu takiej treści. Hejtu i negatywnych komentarzy jest w sieci tak wiele, że czasem może się wydawać, że tworzy go większość osób korzystających z sieci. Tymczasem z badań wynika, że to zaledwie 5%. Skutki cyberprzemocy. Prześladowanie w Internecie wyrządza ofierze wiele złego. W krótkim czasie po rozpoczęciu prześladowań doznaje ona następujących emocji oraz stanów psychicznych: wstydu i upokorzenia, stygmatyzacji, osamotnienia, rozpaczy, zmiany zachowania, wykluczenia społecznego, problemów emocjonalnych. Po jakimś czasie od pojawienia się pierwszych symptomów cyberprzemocy, u osoby prześladowanej może wystąpić: obniżenie samooceny, depresja oraz stany lękowe. W skrajnych przypadkach taka osoba może nawet targnąć się na własne życie.
Ochrona przed cyberprzemocą. Bezpieczeństwo w sieci jest jednym z najważniejszych wyzwań dla współczesnej cywilizacji informacyjnej. Ważne jest to, aby w porę dostrzec zagrożenie i móc przeciwdziałać jego skutkom. W sprawie bezpieczeństwa dziecka w sieci bardzo ważną rolę odgrywa najbliższe otoczenie dziecka, czyli rodzice oraz nauczyciele. Powinni oni być czujni i pomóc dziecku, kiedy zauważą, że dzieje się z nim coś złego.
Przeciwdziałanie cyberprzemocy. Działania edukacyjne dla najmłodszych, młodzieży, rodziców oraz nauczycieli. Przykładowo, Fundacja Orange uczy, w jaki sposób bezpiecznie korzystać z Internetu oraz poruszać się po świecie online; uświadamianie zasad i etykiety, obowiązującej użytkowników Internetu; interesowanie się tym, co dziecko robi w sieci: na jakie strony wchodzi, z kim rozmawia, jak bardzo angażuje się w kontakty internetowe; przekazywanie informacji o jakichkolwiek przejawach cyberprzemocy do właściwych organów ścigania, w celu identyfikacji i ukarania sprawcy; uwrażliwianie dzieci na inne osoby i ich uczucia; przekazywanie wiedzy na temat przejawów cyberprzemocy i sposobów radzenia sobie z nią; zapisanie dziecku telefonu zaufania, na który może zadzwonić w razie potrzeby: 116 111; dbanie o dobre relacje rówieśnicze oraz obserwacja zachowania uczniów względem siebie w szkole i na wycieczkach.
Cyberprzemoc w Internecie – nie bądź obojętny. Nawet pozornie niewinny żart może być rodzajem cyberprzemocy. Uważajmy na to, co piszemy. Pamiętajmy o tym, że każdy z nas ma swój własny poziom wrażliwości. To, że dla nas jakiś komentarz jest zabawny, nie oznacza, że dla innych nie będzie obraźliwy. Na niektóre formy cyberprzemocy grozi odpowiedzialność karna. W Internecie nic nie ginie (nawet materiały wysyłane jako możliwe do odtworzenia raz np. na Snapchacie). Na przemoc nie wolno odpowiadać tym samym. Jeśli czujesz, że sprawa Cię przerasta, skontaktuj się ze specjalistami lub odpowiednimi służbami. W serwisach społecznościowych wszelkie przejawy cyberprzemocy można zgłosić do administratorów (zgłoś nadużycie). Gdy padasz ofiarą cyberprzemocy, zachowaj dowód: zrób zrzut ekranu, zachowaj SMSy lub wiadomości. Jako świadek cyberprzemocy – reaguj i sprzeciwiaj się. Osób, które w sieci nie hejtują, nie trollują i nie stosują cyberbullyingu jest więcej niż tych, które to robią. Oni po prostu są głośni i starają się zdobyć, jak najwięcej uwagi. Opis uzyskanych efektów: Ukazanie uczniom szans i zagrożenia wynikającego z korzystania z Internetu. Pedagogizacja Rodziców w zakresie cyberprzemocy. Uwrażliwianie dzieci na inne osoby i ich uczucia. Przekazywanie wiedzy na temat przejawów cyberprzemocy i sposobów radzenia sobie z nią. Zapisanie dziecku telefonu zaufania, na który może zadzwonić w razie potrzeby: 116 111. Dbanie o dobre relacje rówieśnicze oraz obserwacja zachowania uczniów względem siebie.
Prowadząca działania: Katarzyna Murawska
